مریم قمصری: آنه ماری شیمل در هفتم آوریل 1922 (18 فروردین 1301) در شهر ارفورت آلمان به دنیا آمد.
|
مادرش از تبار ملوانان بود و پدرش به فلسفه و عرفان علاقه داشت. او در مدرسه آموختن زبان فرانسه و لاتین را آغاز کرد و در پانزدهسالگی تصمیم گرفت زبان عربی را یاد بگیرد. معلم زبان عربی او آموزشش را محدود به زبان نکرد و سعی کرد که آنه را بافرهنگ اسلامی و عربی آشنا کند. او هر هفته سه کتاب درباره تاریخ، ادبیات، تمدن و دین مطالعه میکرد که در شانزده سالگی دیپلم گرفت و کمی پس از آن جنگ جهانی دوم شروع شد. شیمل در رشته شیمی و فیزیک ثبتنام کرد ولی همزمان در کلاسهای تاریخ هنر اسلامی نیز شرکت میکرد. او در دانشگاه به سفارش معلمش درس فارسی، ترکی و عثمانی را شروع کرد و تصمیم گرفت که رساله خود را در خصوص متون اسلامی و عربی بنویسد. او رسالهاش با عنوان «خلیفه و قاضی در مصر در اواخر قرون وسطی» نوشت.شیمل تا پایان جنگ جهانی در وزارت امور خارجه به عنوان مترجم کار میکرد. او در نوزده سالگی در رشته مطالعات اسلامی موفق به اخذ درجه دکترا از دانشگاه برلین شد و در 23 سالگی استادیار دانشگاه ماربورگ شد. سال 1951 در تاریخ ادیان دکترایش را گرفت و سال بعد به ترکیه رفت تا در خصوص نسخههای خطی در کتابخانههای استانبول تحقیق کند. در این سفر به او پیشنهاد شد که کرسی تاریخ ادیان را که سال قبل در آنکارا بنیان نهاده شده بود، بپذیرد.او سال 1955 در آنکارا کتاب مقدماتی تاریخ ادیان را نوشت. شیمل در ترکیه خاطرات بسیاری داشت و به موفقیتهای زیادی دست پیدا کرد. او مهارت بالایی در اکثر زبانهای زنده اسلامی دارد. در سال 1963 او مجله «فکر و فن» را به زبان عربی در آلمان منتشر کرد و مدیریت مرکز بینالمللی تاریخ ادیان را به عهده گرفت. در میان پژوهشگران جهان بهخصوص آنان که در عرصههای دینی، فرهنگی و عرفانی تحقیقاتی انجام دادهاند زندگی علمی و مطالعاتی آنهماری شیمل میتواند یکی از برجستهترینها باشد. شیمل بدون تردید یکی از مظاهر اصیل معانی عرفانی است. چرا که او با توانایی و نبوغ فوقالعادهاش از درون فرهنگ و اندیشه اروپایی به حوزه پژوهش در فرهنگ و تمدن اسلامی پیوست و هرگز با دوگانهاندیشی روبهرو نشد. در دورهای که ناآشنایی یا کماطلاعی از فرهنگ اسلامی باعث بروز برخی تبلیغات منفی، پیشداوریها و سوءتفاهمها شده است آثار ارزشمند و تلاشهای علمی آنهماری شیمل میتواند چراغی روشن در مقابل دیدگان پژوهشگران قرار دهد و زمینهساز تفاهم بین اسلام و غرب باشد. این بانوی فرهیخته از جوانی باتحمل دشواریهای فراوان در راه شناسایی فرهنگ و تمدن اسلامی قدم گذاشت و در پژوهشهای خود تلاش کرد با برطرف کردن موانع فهم معارف دینی مانند سادهنگری، تعصب و خرافات، خواننده را به اندیشههای ناب اسلامی راهنمایی کند. او بر این اعتقاد بود که گوهر و اصل اسلام در عرفان نهفته است و انسان را به رستگاری و یکتاپرستی میرساند. او موفق شد در آثارش که نتیجه سفرهای متعدد و مطالعات گسترده و تحقیقات بیشمارش بودند، فرهنگ ناب و اصیل و اندیشههای ارجمند اسلامی را به خوبی معرفی کند. به همین دلیل آثار او به عنوان مرجع معتبری در اسلامشناسی محسوب میشود. شیمل در راه معرفی اسلام و قرآن از هیچ تلاشی فروگذار نکرده و اروپاییان را از بسیاری سوءتفاهمات و کجفهمیها برحذر داشته است. صداقت و شجاعت او در این مسیر بسیار ستودنی است. این بانو با صراحت لهجه که تنها از یک محقق بسیار مطلع و بینیاز به تعریف و تمجید غرب برمیآید، گفت: «قرآن تنها کتاب آسمانی است که به همان صورتی که به رسول اکرم(ص) وحی شده، حفظ و نگهداری شده است». آنه ماری شیمل در خصوص استکبار جهانی و صهیونیست نیز نظرات درخشانی دارد و در خصوص جهاد میگوید: ترجمههایی که امروز در مغربزمین از این واژه میشود غیراسلامی است. او میگوید: ادعای توسعه اسلام با خون و شمشیر اتهام واهی است و اسلام قلبهای مردم را به سوی خویش معطوف کرده است.آنه ماری شیمل هیچگاه اجازه نمیداد که در حضورش به شأن زنان توهین شود یا شخصیت آنها کوتاه نگاشته شود. میگویند روزی در حضورش خبری را از غزالی نقل کردند که «اگر سجده بر غیرخدا واجب بود زنها باید در پیشگاه مردان به خاک میافتادند». او اعلام کرد که اینگونه سخنان به گسترش اندیشه تساوی حقوق زن و مرد در اسلام کمک نمیکند. نشانهای شایستگی و لیاقت این بانوی دانشمند از معدود مشاهیر دنیای معاصر است که موفق شده است نزدیک به 20 مدال و نشان افتخار دریافت کند. به عنوان نمونه میتوان به موارد زیر اشاره کرد: در سال 1965 ستاره قائد اعظم، در سال 1975 دکترای افتخاری از دانشگاه قائد اعظم در اسلامآباد، در سال 1978 دکترای افتخاری دانشگاه پیشاور، در سال 1984 نامگذاری خیابانی در لاهور به نام وی، در سال 1965 مدال فریدریش روکرت از شهر «شواین فورت» به او اهدا شد، مدال طلایی هامرپور کشتال از شهر گدادز اتریش در سال 1974، مدال صلیب نشان درجه یک از جمهوری فدرال آلمان در سال 1980 و نیز جایزه یوهان هاینریش فوس از آکادمی شعر و زبان، عضویت در آکادمی سلطنتی هلند در سال 1981، دکترای افتخاری دانشگاه اوپسالا در سال 1985، جایزه صلح ناشران آلمانی که در 15 اکتبر 1995 به پروفسور شیمل اهداگردید، قبلااین جایزه به مشاهیری چون آلبرت شوایتزر، مارتین یوبو و هرمان هسه اهدا شده بود. او همچنین در همایشی به نام «عرفان، پلی میان فرهنگها» با هدف بزرگداشت مقام علمی خانم شیمل در تالار علامه امینی دانشگاه تهران در سال 1381 برگزار شد. در این همایش دکترای افتخاری در رشته تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا(س) و نشان ویژه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به پروفسور شیمل اهدا شد.
http://tehranemrooz.ir/v2/Default_view.asp?NewsId=37626